28 ม.ค. 61 ที่ผ่านมาวงการธุรกิจต่างพูดถึงเรื่องการเสียชีวิตของนายอิงวาร์ คัมปราด ชาวสวีเดนผู้ก่อตั้งห้างขายปลีกเฟอร์นิเจอร์ชื่อก้องโลกอย่าง อิเกีย (IKEA) ซึ่งเสียชีวิตอย่างสงบในวัย 91ปี ภายในบ้านของตนเองที่ทางตอนใต้ของแคว้นสมอลันด์ ประเทศสวีเดน ซึ่งการจากไปของเขาอยู่ท่ามกลางการรายล้อมด้วยครอบครัวที่อบอุ่นและมีบุคคลอันเป็นที่รักอยู่ด้วยหลายคน ซึ่งก็อาจเป็นข่าวแห่งความสูญเสียของคนในวงการธุรกิจธรรมดาทั่วไป แต่เมื่อเจาะลึกเข้าไปในประวัติของอิงวาร์ คัมปราด กับมีเรื่องราวที่น่าสนใจมากกว่าข่าวการเสียชีวิตของเขา
อิงวาร์ คัมปราด นับเป็นผู้สร้างคุณูปการให้กับห้างค้าปลีกเฟอร์นิเจอร์ชื่อดังอย่าง IKEA จริงๆ เพราะการที่ IKEA ก้าวมายิ่งใหญ่ในตลาดโลกได้ขนาดนี้ก็ต้องยกความดีให้กับอิงวาร์ คัมปราด วิสัยทัศน์แนวทางการทำงานทุกอย่างเขาปูทางไว้ให้คนรุ่นหลังอย่างดีที่สุด นายเจสเปอร์ โบรดิง ประธานกิจการ และกรรมการผู้จัดการ หรือซีอีโอของ อิเกีย กรุ๊ปถึงกับกล่าวว่า “IKEA จะเดินหน้าสานเจตนารมณ์ของนายอิงวาร์ คัมปราด ในการดำเนินธุรกิจต่อไป การส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้คน คือแนวทางการทำงานที่เขาทิ้งไว้ให้เรา และเราจะนำสิ่งนั้นมาเป็นแรงบันดาลใจในการพัฒนาธุรกิจของเราต่อไป”
ที่มาก่อนที่นายอิงวาร์ คัมปราดจะก่อตั้ง IKEA นั้นก็น่าสนใจ เพราะจริงๆเขาเกิดในครอบครัวเกษตรกร ไม่มีทีท่าและแนวโน้มที่จะเข้ามายุ่งเกี่ยวกับเรื่องเฟอร์นิเจอร์การตกแต่งบ้านได้เลย แต่เขาก็สร้างปรากฎการณ์สะเทือนโลกได้ด้วยการ ก่อตั้งบริษัท IKEA เมื่ออายุได้เพียง 17 ปี และก็สร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำ ค่อยๆรวยขึ้นและประสบความสำเร็จระดับโลกในที่สุด
แต่ที่น่าสนใจยิ่งกว่า การสร้างตัวตนและความร่ำรวยในกิจการของเขาก็คือ เรื่องของการ “เลี่ยงภาษี” นายอิงวาร์ คัมปราด ถือว่าเป็นเศรษฐีนักธุรกิจคนหนึ่งที่เลี่ยงภาษีเก่งที่สุดคนนึงของโลกเลยก็ว่าได้ มีรายงานว่า ในปี 2516 อิงวาร์ คัมปราดย้ายไปอยู่เดนมาร์กทันที หลังจากที่ทางสวีเดนเคาะระบบการเก็บภาษีใหม่ และต่อมาทางเดนมาร์กก็มีการปรับระบบภาษีโดยจะเก็บเพิ่มขึ้น เขาก็ย้ายที่อยู่อีกครั้งไปอยู่สวิตเซอร์แลนด์ ที่กล่าวมานี้ไม่ใช่ว่าเขาไม่จ่ายภาษี เขาจ่ายแต่ต้องการจ่ายภาษีให้น้อยที่สุด เขาจึงเลือกที่จะย้ายไปหาที่อยู่ที่จ่ายภาษีถูกลงนั่นเอง นายอิงวาร์ คัมปราดล้างมือในอ่างทองคำในเรื่องธุรกิจตอนปี 2553 ในส่งต่อกิจการให้กับบุตรชายทั้ง 3 คนรับช่วงต่อมาจนถึงปัจจุบัน ส่วนตัวเขาเองก็ย้ายกลับมาอยู่สวีเดนบ้านเกิดตอน ปี 2557 หลังจากวางมือทางธุรกิจ
เรื่องราวการเลี่ยงภาษีของเขาไม่ใช่ไม่มีใครรู้ คงในวงการธุรกิจต่างรู้กิตติศัพท์ในเรื่องเหล่านี้ดี แต่ไม่พูดกันมากมาย ผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ หรือไอซีไอเจ เปิดเผยรายงานเกี่ยวกับการจ่ายภาษีของเอกชนในปี 2557 ระบุว่า IKEA เป็นหนึ่งในบริษัทเอกชนข้ามชาติที่เลี่ยงภาษีด้วยการนำมูลค่าทรัพย์สินบางส่วนไปไว้ยังชาติที่ไม่มีมาตรการเก็บภาษี หรือแท็กซ์ เฮฟเว่น ส่วนหนึ่งที่ไม่มีใครออกมาเรียกร้องอะไรมากมาย นั่นก็เพราะว่าวิธีการของเขานั่นเป็นวิธีการที่นักธุรกิจพ่อค้าและมหาเศรษฐีหลายคนขอยืมมาใช้เป็นประจำ
เมื่อปี 60 ที่ผ่านมาทางคณะกรรมธิการสหภาพยุโรปก็ได้มีการเริ่มดำเนินการสอบสวน การจ่ายภาษีของIKEAในเนเธอร์แลนด์ด้วย แต่ทาง IKEA ก็ยังให้การปฏิเสธมาเรื่อยว่าไม่ได้มีการเลี่ยงภาษีแต่อย่างใด และที่ผ่านมาก็ปฏิบัติตามข้อบังคับด้านภาษีสากลและแต่ละประเทศอย่างเคร่งครัดอยู่เสมอ
สิ่งที่น่าสนใจจากเรื่องราวของนายอิงวาร์ คัมปราด นำไปสู่การสะท้อนภาพความเป็นจริงของโลกที่ว่า มหาเศรษฐี คนรวยๆและนักธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ มักจะมีความสามารถและช่องทางพิเศษในการเลี่ยงภาษีได้เสมอไม่ว่าทางใดก็ทางหนึ่ง สำหรับคนทำธุรกิจขนาดเล็ก เป็นเจ้าของกิจการส่วนตัวแบบธรรมดา มนุษย์เงินเดือน ลูกจ้างทั่วไป มีสิทธิ์หรือไม่ที่จะเลี่ยงภาษีบ้าง ถูกต้องแล้วหน้าที่การจ่ายภาษีเป็นของคนทุกคน ย้ำว่าเป็นของคนทุกคน แล้วทำไม คนรวยสามารถจ่ายน้อยได้ เลี่ยงภาษีได้ แต่คนทั่วไปถึงยังต้องจ่ายมากตามกฎเกณฑ์ของรัฐอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง ปัญหาเหล่านี้เป็นปัญหาของทุกประเทศทั่วโลกที่ต้องเจอ จะเรียกว่าเป็นเทรนด์ของโลกอย่างหนึ่งก็ว่าได้ ทุจริตคอรัปชั่นนั่นเป็นสิ่งหนึ่งที่สร้างความไม่เท่าเทียมให้กับสังคม หากหยุดได้ปราบปรามให้น้อยลงได้ คุณภาพชีวิตของผู้คนน่าจะดีขึ้นกว่านี้แน่นอน
